Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թաիպ Էրդողանին, վարչապետ  Բինալի Յըլդըրըմին եւ արտգործնախարար Մեւլութ Չավուշօղլուին հրավիրել են նոյեմբերի 13- ին Ստամբուլում Գերմանիայի հյուպատոսություն՝ ներկա լինելու Դրեզդենի սիմֆոնիկ նվագախմբի համերգին՝ հայտնում է «Ակոսը»։

Նվագախումբը Թուրքիայում հանդես կգա իր «Աղետ» համերգային ծրագրով, որը նվիրված է Հայոց ցեղասպանության 100- տարելիցին։

Դրեզդենի սիմֆոնիկ նվագախմբի ղեկավար Մարկուս Ռինդտը օրերս «Գերմանական ալիքի» թուրքական ծառայությանը հայտնել է, որ ստամբուլյան համերգը համեմատաբար փոքր շրջանակներում կիրականացվի: «Այս համատեքստում նախատեսում ենք Թուրքիայում ստեղծել գերմանա-հայ-թուրքական բարեկամության միություն: Դա նաև կնպաստի Հայաստանի և Թուրքիայի միջև երկխոսության զարգացմանն ու շարունակմանը: Բեմում միավորելով թուրք, հայ և գերմանացի երաժիշտներին՝ մենք ջանում ենք գործնականում ապրեցնել երկխոսությունը և խաղաղությունը, որպեսզի դա նաև շարունակություն ունենա», — ասել է նա։

Գերմանիան չեղարկել է Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին նվիրված «Աղետ» խորագրով համերգը, որ նախատեսված էր նոյեմբերի 13-ին Ստամբուլում Գերմանիայի գլխավոր հյուպատոսարանում: DPA գործակալությանը հղումով «Ազատություն» ռադիոկայանը հաղորդում է, որ Գերմանիայի արտգործնախարարությունը հայտարարում է, թե Դրեզդենի սիմֆոնիկ նվագախմբի ստամբուլյան համերգը հետաձգվել է, քանի որ հյուպատոսարանի սրահները տվյալ օրը ազատ չեն լինելու: Հայտնի չէ, սակայն, միջոցառման անցկացման նոր ամսաթիվը:

Վերջին յոթ ամսվա ընթացքում Անկարան սուր քննադատություն էր հնչեցնում «Աղետ» նախագծի վերաբերյալ, որը ֆինանսավորվում է Եվրամիության և Գերմանիայի արտգործնախարարության կողմից: Անցած ապրիլին Թուրքիայի արտգործնախարարությունը Եվրահանձնաժողովից պահանջել էր դադարեցնել «Աղետ» նախագծի ֆինանսավորումը, որը մոտ 200 հազար եվրո է կազմում: Դրեզդենի սիմֆոնիկ նվագախմբի ղեկավար Մարկուս Ռինդտը թուրքական իշխանությունների այդ քայլը որակել էր որպես «խոսքի ազատության բռնաճնշում»:

Հոկտեմբերի սկզբին էլ Անկարան դադարեցրել է իր մասնակցությունը «Ստեղծարար Եվրոպա» ծրագրին, որի շրջանակում Թուրքիան 2014 թվականից ի վեր տարեկան մի քանի միլիոն եվրո աջակցություն էր ստանում մշակութային ծրագրեր իրականացնելու համար: Որպես պատճառ նշվել էր «Ստեղծարար Եվրոպա» ծրագրի կողմից «Աղետ» նախագծի ֆինանսավորման հանգամանքը:

«Աղետ» -ը, որը միավորում է հայ, թուրք և գերմանացի երաժիշտների, 2015 թվականի մայիսից հանդես է գալիս Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին նվիրված համերգաշարով: Նախագիծը կավարտվի 2017 թվականի ապրիլին:

Հիշեցնենք, որ համերգին, որին հետևելու էր Հայ-թուրք-գերմանական բարեկամական միության հիմնադրման արարողությունը, հրավիրվել էին Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Էրդողանը, վարչապետ Բինալի Յըլդըրըմը, արտգործնախարար Մևլյութ Չավուշօղլուն և մշակույթի նախարար Նաբի Ավջըն: Գերմանիայի արտգործնախարարությունը նշել է, թե հրավերներն ուղարկվել են առանց արտաքին գերատեսչության մասնակցության:

Ռեժիսոր Բարեդ Մարոնյանի «1915 թվականի կանայք» վավերագրական ֆիլմը Հեռուստատեսային արվեստների և գիտության ազգային ակադեմիայի (NATAS) կողմից առաջադրվել է 40-րդ ամենամյա տարածաշրջանային «Էմմի» մրցանակի: «Էմմի»-ի քառակի մրցանակակիր Մարոնյանի համար սա առաջին առաջադրումն է որպես ռեժիսոր, հաղորդում է «Ասպարեզ» պարբերականը:

«Ես մեծ պատիվ ունեմ լինելու 2016 NATAS-ի թեկնածուների շարքում` առաջին անգամ որպես ռեժիսոր: Իմ երախտիքի խոսքն եմ ասում ողջ «Արմենոիդ» թիմին, առանց որի շարունակական ջանքերի «1915 թվականի կանայք» ֆիլմի ստեղծումն անհնարին կլիներ»,- նշել է նա:

«1915 թվականի կանայք» կինոնկարն առաջին վավերագրական ֆիլմն է, որը պատմում է այն հայ կանանց մասին, ովքեր վերապրել են 20-րդ դարի առաջին ցեղասպանությունը: Վավերագրական ֆիլմն ընդգծում է այն կարևոր դերը, որ հայ կանայք ունեցել են իրենց համայնքներում, ինչպես նաև պատմում է այն հերոս հումանիստ կանանց մասին, ովքեր նրանց օգնության են հասել աշխարհի տարբեր մասերից:

«Էմմիի» քառակի մրցանակակիր ռեժիսորի «1915 թվականի կանայք» ֆիլմը հաջորդում է նրա մեծ համբավ ձեռք բերած «Ցեղասպանության որբերը» ֆիլմին, որն ընտրվել էր Հոնկոնգի միջազգային կինոփառատոնում:

Արամ Խաչատրյանի տուն-թանգարանում նոյեմբերի 9-ին ժամը 18:00-ին տեղի կունենա մեծանուն կոմպոզիտորի ստեղծագործությունների` դաշնամուրային տրիոյի համար փոխադրումների նոտաների ժողովածուի շնորհանդեսը:

«Փոխադրումներն արվել են Խաչատրյանի անվան տրիոյի խնդրանքով, մեր կատարմամբ հնչել են աշխարհի տարբեր բեմերում: Համերգներից հետո մեզ միշտ մոտեցել են ու խնդրել են նոտաներ տրամադրել: Միտք առաջացավ հրատարակել դրանք: ՀՀ մշակույթի նախարարության աջակցությամբ` հրատարակվել է գրքի 300 օրինակ: Այն կբաժանվի երաժշտական հիմնարկներին, ինչպես նաև առկա կլինի վաճառքում: Մենք այն կտարածենք նաև մեր արտասահմանյան համերգների ընթացքում»,-տեղեկացնում է տուն-թանգարանի տնօրեն, Խաչատրյանի անվան տրիոյի դաշնակահարուհի Արմինե Գրիգորյանը:

Փոխադրումները կատարվել են Ավետիք Պիվազյանի և Ռուբեն Ասատրյանի կողմից: Հեղինակները հարազատ են մնացել բնագրերի խաչատրյանական նրբերանգներին և գեղարվեստական յուրահատկություններին: Գիրքը հրատարակվել է «Կոմիտաս» հրատարակչությունում:

«Փոխադրումներ դաշնամուրային տրիոյի համար» ժողովածուի շնորհանդեսին զուգահեռ նույն օրը` նոյեմբերի 9-ին Խաչատրյանի տուն-թանգարանի համերգային դահլիճում կբացվի ՀՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ Հենրիկ Էլիբեկյանի «Նվիրում Արամ Խաչատրյանին» խորագրով ցուցահանդեսը:

«Ամբողջ սրահը լցված կլինի Խաչատրյանի տարբեր դիմանկարներով: Այս շարքը թանգարանում կցուցադրվի մինչև տարեվերջ: Դրան զուգահեռ` կկազմակերպվի համերգային երեկո, որի ընթացքում կհնչեն ժողովածուում հրատարակված փոխադրումները` Խաչատրյանի անվան տրիոյի երաժիշտների կատարմամբ» ,-հավելում է Արմինե Գրիգորյանը:

Հոկտեմբերի 28-ին Հայաստանի ազգային պատկերասրահում տեղի կունենա գեղանկարչուհի Արփենիկ Նալբանդյանի ծննդյան 100-ամյակին նվիրված հոբելյանական ցուցահանդեսի բացումը:

Արփենիկ Նալբանդյանը ծնվել է 1916 թ. Վրաստանում, մասնագիտական կրթություն ստացել Թիֆլիսի Գեղարվեստի ակադեմիայում: 1941թ. ամուսնանալով Էդուարդ Իսաբեկյանի հետ` Նալբանդյանը տեղափոխվել է Երևան և ներգրավվել երկրի մշակութային կյանքում:

Նկարչուհու ծննդյան 100-ամյակին նվիրված ցուցահանդեսն ընդգրկում է ստեղծագործական զանազան փուլերի գեղարվեստական երկեր` Հայաստանի ազգային պատկերասրահի մշտական ցուցադրության և ֆոնդային  48 գեղանկար, ընտանիքի հավաքածուի 17 կտավ: Արփենիկ Նալբանդյանն աշխատել է տարբեր ժանրերում՝ դիմանկար, բնանկար, նատյուրմորտ, սակայն դիմանկարը նրա արվեստում մշտապես գերակշիռ տեղ է զբաղեցրել:

Գեղանկարչուհին վրձնել է շուրջ 300 գործ, որոնք պահվում են Հայաստանի ազգային պատկերասրահի հավաքածուում, Հայաստանի պատմության թանգարանում, ընտանիքի և մասնավոր այլ հավաքածուներում:

2016թ. լրանում է Արփենիկ Նալբանդյանի ծննդյան 100-ամյակը / մահացել է 1964 թ. / և այսօր մայր թանգարանի և ընտանիքի համագործակցության շնորհիվ հայ արվեստասեր հանրությանը ներկայացվում է Ա. Նալբանդյանի  65 աշխատանք: Հոբելյանական ցուցահանդեսի առթիվ հրատարակվել է պատկերագիրք:
Ցուցահանդեսը կտևի մինչև դեկտեմբերի 28-ը:

77 տարեկանում կյանքից հեռացել է թարգմանիչ, գրող Ռուբեն Հովսեփյանը:

1962 թվականին ավարտել է ԵՊՀ երկրաբանական ֆակուլտետը։ 1982-1987 թվականերին եղել է «Սովետական գրող» (այժմ՝ «Նաիրի») հրատարակչության գլխավոր խմբագիր, 1988-1989 թվականերին ՀԳՄ քարտուղար, 1989 թվականից՝ «Նորք» ամսագրի գլխավոր խմբագիր։ Հայաստանի Հանրապետության մշակույթի վաստակավոր գործիչ (2014)։

Նրա պատմվածքներն ու վիպակները հատկանշվում են արծարծվող թեմաների արդիականությամբ /«Որոնումներ», 1965, «Երկու վիպակ: Ճիչ: Հայոց թաղ», 1970, «Հնձան», 1972 (համանուն կինոնկար, 1973), «Ամենատաք երկիրը», 1977 (համանուն կինոնկար, 1983), «Երկար, հրաշալի օր», 1980, «Ճայերը», 1980 (ժողովածուներ)/:

Հովսեփյանը թարգմանել է Լեւ Տոլստոյի ստեղծագործություններից, Գ.Գ. Մարկեսի «Հարյուր տարվա մենությունը»:

Մահացել է ԵՊՀ դասախոս, հոգեբանական գիտությունների թեկնածու, պրոֆեսոր Էլդա Գրինը: Այս մասին տեղեկացրեցին ԵՊՀ-ի լրատվական ծառայությունից:

Էլդա Գրինը ծնվել է 1928թ. մարտի 10-ին Թիֆլիսում: 1943թ. ավարտել է Երևանի թիվ 8 դպրոցը, 1947թ.` Ռուսական մանկավարժական ինստիտուտի օտար լեզուների ֆակուլտետը: 1955թ. պաշտպանել է թեկնածուական ատենախոսություն և աշխատանքի անցել ԵՊՀ-ում: 1971թ. նրան շնորհվել է դոցենտի, 2003թ.` պրոֆեսորի կոչում:

Էլդա Գրինը հիմնականում զբաղվում էր հոգելեզվաբանության, սոցիալական հոգեբանության և իրավաբանական հոգեբանության հարցերով: Հեղինակ է 100-ից ավելի հոդվածների, բազմաթիվ մենագրությունների, դասագրքերի, ուսումնական ձեռնարկների, որոնցից առավել կարևորներն են` «Գերմաներենի հնչյունային կազմի յուրացման առանձնահատկությունները հայկական դպրոցում», «Խառնվածք», «Դատահոգեբանական փորձաքննություն», «Դատական գործունեության հոգեբանություն» և այլն: Հեղինակ է նաև գեղարվեստական գրքերի, որոնք տպագրվել են հայերեն, ռուսերեն, անգլերե ն, չեխերեն և այլ լեզուներով:

Նրա ղեկավարությամբ պաշտպանվել է թեկնածուական 3 ատենախոսություն:

1947թ. Էլդա Գրինը պարգևատրվել է «1941-1945թթ. Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ աշխատանքային արիության համար» մեդալով:

Լոս Անջելեսում բնակվող հայազգի ռեժիսոր Նարե Մկրտչյանի՝ Ցեղասպանությանը նվիրված «Տան մյուս կողմը» (The Other Side of Home) վավերագրական ֆիլմը ներառվել է «Օսկարի» հավակնորդ ֆիլմերի կարճ ցանկում: Հոկտեմբերի 26-ին Ամերիկյան կինոակադեմիան հրապարակել է 10 կարճամետրաժ ֆիլմի ցանկը, որոնք «Օսկարի» են հավակնում «Լավագույն վավերագրական ֆիլմ» անվանակարգում:

Ֆիլմը պատմում է թրքուհի Մայայի մասին, որը պարզում է՝ իր տատը Ցեղասպանությունը վերապրած հայերից մեկն է: Մայայի ներաշխարհում պայքար է սկսվում. իրար են բախվում Ցեղասպանությունը վերապրած մարդն ու կատարվածը հերքողը:

«Տան մյուս կողմը» վավերագրական ֆիլմ է, որը ներկայացնում է Ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի ժամանակ Մայայի այցը Հայաստան: Մայայի դերակատարը թրքուհի է:

Նարե Մկրտչյանի տատն ու պապը վերապրել են Հայոց ցեղասպանությունը: Եղեռնի 100-րդ տարելիցի կապակցությամբ նա որոշել է ֆիլմ նկարահանել ոչ թե կատարվածի, այլ՝ մարդկանց մասին:

«Օսկարի» 89-րդ մրցանակաբաշխությունը տեղի կունենա 2017 թվականի փետրվարի 26-ին:

Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը մեդալներ և շքանշաններ է շնորհել մշակույթի մի շարք գործիչների, որոնց թվում է նաև ՀՀ մշակույթի նախկին նախարար Հասմիկ Պողոսյանը, ով ստացել է Պուշկինի մեդալ, հաղորդում է «Իզվեստիա»-ն։

Պուշկինի մեդալով պարգևատրվել են նաև Ղրղըզստանում ««Ռուսական ժառանգություն» ռուսաց լեզվի և մշակութային ժառանգության աջակցության կենտրոն» հասարակական հիմնադրամի ղեկավար Սերգեյ Պերեմիշլինը, Ավստրալիայի քաղաքացի, ռուսաց լեզվի և գրականության ավստրիական ասոցիացիայի ուսուցիչների գլխավոր քարտուղար Էրիխ Պոյնտերն ու Մոլդովայի քաղաքացի, Քիշնևում Չեխովի անվան ռուսական պետական դրամատիկական թատրոնի տնօրեն Կոնստանտին Հարետը։

Սերբ հայտնի կինոռեժիսոր Էմիր Կուստուրիցան պարգևատրվել է Բարեկամության շքանշանով։

Հռոմի Ֆրանցիսկոս պապը պարգեւատրել է աշխարհում իր ամենափոքր դիմանկարը պատրաստած հայ վարպետին: Այս մասին իր ֆեյսբքյան էջում գրել է  դիմանկարի հեղինակ, միկրոքանդակագործության հիմնադիր Էդուարդ Տեր-Ղազարյանի թոռը` Էդուարդ Տեր-Ղազարյան կրտսերը:

«Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնից փոխանցեցին Հռոմի Ֆրանցիսկոս պապի անակնկալ նվերները ինձ՝ մեդալ և նրա ստորագրությամբ լուսանկարը, որոնք օրհնված են նրա կողմից»,- նշած է  Էդուարդ Տեր-Ղազարյանի գրառման մեջ:

Էդուարդ Տեր-Ղազարյան կրտսերը Հռոմի պապին նվերը հանձնել էր 2016 թվականի հունիսի 24-ին` վերջինիս Հայաստան կատարած այցի շրջանակներում:

«Երեք ամիսների աշխատանքս վերջապես հասավ հասցեատիրոջը. Ֆրանցիսկոս պապի՝ աշխարհում ամենափոքր՝ 1 միլիմետրանոց դիմանկարը սաթի բեկորի վրա, այսօր Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ Ամենայն Հայոց կաթողիկոսը Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում նվիրեց Սրբազան Քահանայապետին»,-ասել էր Տեր-Ղազարյանը:

Հայոց ցեղասպանության հիշատակին նվիրված՝ Ստամբուլում կայանալիք համերգի չեղարկումը Գերմանիայում բուռն դժգոհությունների ու քննադատությունների առիթ է տվել: «Ձախերի» կուսակցության խորհրդարանական խմբակցության ղեկավար Սառա Վագենքնեխթը հայտարարել է, որ այդ որոշմամբ դաշնային կառավարությունը ևս մեկ անգամ ծնկի իջավ Թուրքիայի նախագահ Էրդողանի առաջ: Սաքսոնիա նահանգի մշակույթի նախարար Էվա-Մարիա Շտանգեն նշել է, որ «Աղետի» չեղարկումը շատ ցավալի է, քանի որ այդ համերգը կարող էր նպաստել թուրք և հայ ազգերի միջև հաշտության գործընթացին:

Դրեզդենի սիմֆոնիկ նվագախմբի ղեկավար Մարկուս Ռինդտը հայտարարել է, որ ստամբուլյան համերգի չեղարկումն իրենց համար շատ անսպասելի և ցավալի էր: Ռինդտը հաստատել է լուրը, որ թուրք բարձրաստիճան պաշտոնյաներին համերգի հրավիրատոմսեր ուղարկելը համաձայնեցված չի եղել ԱԳՆ-ի հետ: Նա ասել է, որ իրենց համար շատ կարևոր է եղել «Աղետին» թուրք քաղաքական գործիչների ներկայությունը: Այդ պատճառով էլ նրանց հրավիրատոմսեր են ուղարկվել:

Համերգի չեղարկումից հետո Դրեզդենի սիմֆոնիկ նվագախմբի երաժիշտները նամակ են գրել ԱԳ նախարար Ֆրանկ Վալտեր Շտայնմայերին, քննադատել համերգ հետաձգելու ԱԳՆ որոշումը: Դրեզդենի սիմֆոնիկ նվագախումբը նոյեմբերի 13-ին համերգով պետք է հանդես գար Ստամբուլում Գերմանիայի գլխավոր հյուպատոսարանում: Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին նվիրված համերգին նվագախումբը հրավիրել էր նաև Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիպ Էրդողանին, վարչապետ Բինալի Յըլդըրըմին և ԱԳ նախարար Մևլութ Չավուշօղլուին: Գերմանիայի ԱԳՆ նախօրեին հայտարարել էր, թե նշյալ պաշտոնատար անձանց հրավիրատոմս ուղարկելու հանգամանքը համաձայնեցված չի եղել իրենց հետ, ինչի պատճառով նոյեմբերի 13-ի համերգը չեղարկվեց:

Սեպտեմբեր-հոկտեմբեր ամիսներին Երաժշտական ընկերության, ՀՀ կրթության և գիտության նախարարության գեղարվեստական դաստիարակության մշակույթի կենտրոնի հետ համատեղ անցկացվեց  ժողովրդական նվագարանների անսամբլների հանրապետական առաջին մրցույթ- փառատոնը: Փառատոնն ընդգրկում է լայն աշխարհագրություն՝ հանրապետության բոլոր մարզերն ու ԼՂ-ը: Փառատոնը նվիրվում է Հայաստանի Հանրապետության անկախության 25-րդ տարեդարձին և անցկացվում հայ երաժշտարվեստի մեծ երախտավոր Թաթուլ Ալթունյանի ծննդյան 115-ամյակին նվիրված հոբելյանական միջոցառումների շրջանակներում: Փառատոնի 1-ին փուլին մասնակցելու հայտ է ներկայացրել 29 խումբ, որից 2-րդ փուլ են անցել 19-ը:

Ազգային նվագարանները հիշատակվում են դեռևս 4-5-րդ դարերից: Եվ պատահական չէ, որ ազգային նվագարանների անսամբլների հանդեպ ուշադրության շարունակական մեծացումը մեր մշակույթի կրթական քաղաքականության առաջնահերթություններից է: Կառավարության 2006 թվականի որոշմամբ` ժողգործիքների ուսուցումը արվեստի, երաժշտական դպրոցներում իրականացվում է պետպատվերի շրջանակներում, ինչն էլ ավելի է մեծացնում հետաքրքրությունը ժողգործիքների նկատմամբ: Ուստի սովորողների մոտ մրցակցություն անցկացնելու և ուսուցման նոր, ավելի բարձր մակարդակի ձգտելու համար ժամանակն էր կազմակերպել ժողգործիքների անսամբլներ և անցկացնել մրցույթ փառատոն: Վերջապես սեպտեմբեր-հոկտեմբեր ամիսներին կազմակերպվեց և անցկացվեց ժողովրդական նվագարանների անսամբլների հանրապետական առաջին  մրցույթ- փառատոնը:

Փառատոնի 1-ին փուլին մասնակցելու հայտ է ներկայացրել 29 խումբ, որից 2-րդ փուլ են անցել 19-ը, ներկայացնելով փառատոնի անցկացման կարգը`այսօր նշեց կրթության և գիտության նախարարության գեղարվեստական դաստիարակության մշակույթի կենտրոնի տնօրեն, ժողովրդական արտիստ Թովմաս Պողոսյանը:

Մրցույթից մեծապես տպավորված էր կոմպոզիտոր, Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիայի ամբիոնի վարիչ, մրցույթ-փառատոնի ժյուրիի անդամ Արզաս Ոսկանյանը: Նրան հատկապես զարմացրել էր մարզային պատրաստվածությունն ու մասնակցությունը:

Մրցույթ-փառատոնի նպատակն է բացահայտել և խրախուսել այն պատանիներին ու աղջիկներին, ովքեր իրենց կյանքն ուզում են կապել ազգային նվագարանների հետ՝ նկատեց գեղարվեստական դաստիարակության մշակույթի կենտրոնի գեղարվեստական ղեկավար, մրցույթ-փառատոնի աշխատանքները համակարգող Սամվել Բալոյանը:

Այնուամենայնիվ՝ ամփոփելով մրցույթ-փառատոնի արդյունքները՝ Թովմաս Պողոսյանը նկատեց, որ առաջին փորձը հաջողվեց: Նշեց, որ փառատոնը կդառնա ավանդական և կանցկացվի երկու տարին մեկ: Ելույթ կունենան խմբեր, նրանց համար կկազմակերպվեն վարպետության դասեր, խմբավարների մասնագիտական սեմինարներ:  Գեղարվեստական դաստիարակության մշակույթի կենտրոնի տնօրենը վստահ է՝ նախագիծը կծառայի իր նպատակին, այն է՝ պահպանել մեր ժողովրդի ազգային նկարագիրը:

ՌԴ և ՀՀ մշակույթի նախարարությունները Հայաստանի ազգային ֆիլհարմոնիկ նվագախմբի հետ համատեղ  <<Հիշիր այս պահը>> միջազգային փառատոնի շրջանակներում ներկայացնում են հայազգի հանրաճանաչ երգահան Միքայել Թարիվերդիևի 85-ամյակին նվիրված երկու համերգ: Նախագծի իրականացմանն աջակցում են  <<Ռոսկոնցերտ>> համերգա-հյուրախաղային միությունը և  Միքայել Թարիվերդիևի բարեգործական ֆոնդը: Կոմիտասի անվան կամերային երաժշտության տանն այսօր կկայանա   <<Յո երթաս>> խորագրով երգեհոնային երաժշտության համերգը, իսկ վաղը՝ հոկտեմբերի 28-ին,  Արամ Խաչատրյան համերգասրահում Հայաստանի ազգային ֆիլհարմոնիկը  կներկայացնի Թարիվերդիևի 85-ամյակին նվիրված երկրորդ  հոբելյանական համերգը:

Կինոյում նա ստեղծագործել սկսեց 1958 թվականից, իսկ այսօր Միքայել Թարվերդիևը հայտնի է շուրջ 130 ֆիլմերի համար գրված ստեղծագործություններով: <<Եղջերու արքան>> ,  <<Գարնան տասնյոթ ակնթարթը>>, <<Տասնհինգերորդ գարունը>>, <<Բաղնիքդ անուշ կամ ճակատագրի հեգնանք>>. բազմաթիվ այլ ֆիլմեր, որոնց հաջողությունը դժվար է պատկերացնել առանց հայազգի երգահանի ստեղծագործությունների:

Հռչակավոր կոմպոզիտորը կինոերաժշտությամբ չի սահմանափակվել, ստեղծագործել է ամենատարբեր ժանրերում՝ բալետ, օպերա, սիմֆոնիա, դաշնամուրային պիեսներ, ռոմանսներ: <<Որքան էլ տարբեր, միևնույնն է, բոլոր ստեղծագործություններում էլ կարելի է ճանաչել հեղինակին, որովհետև նա ազնիվ էր ու երբեք չէր կեղծում>>,-ասում է կոմպոզիտորի կինը՝ <<Միքայել Թարիվերդիև>> բարեգործական հիմնադրամի նախագահ Վերա Թարիվերդիևան, ով  Երևանում է արվեստագետի 85-ամյակին նվիրված երկու համերգների առիթով

<<Մենք շատ ուրախ ենք, որ հանդիպում ենք մի համերգասրահում, որը կրում է Արամ Խաչատրյանի անունը: Մոսկվայի Գնեսինների անվան երաժշտական-մանկավարժական ինստիտուտի ստեղծագործական բաժնում Միքայելը սովորել է հենց նրա ղեկավարությամբ: Թարվերդիևի հոբելյանն այս տարի  նշվում է տարբեր երկրներում և չէինք կարող այն չնշել ձեզ հետ միասին: Երջանիկ եմ, որ աշխատում ենք Հայաստանի ֆիլհարմոնիկ նվագախմբի հետ: Սա առաջին համագործակցությունը չէ: Երկու տարի առաջ նվագախմբի առաջին իսկ հնչյուններից հասկացա, որ տեսակի հետ գործ ունենք>>,- ասում է Թարիվերիեւան։

Կոմիտասի անվան կամերային երաժշտության տանն այսօր կկայանա  <<Յո երթաս>> խորագրով երգեհոնային երաժշտության համերգը, իսկ վաղը՝ հոկտեմբերի 28-ին,  Արամ Խաչատրյան համերգասրահում Հայաստանի ազգային ֆիլհարմոնիկը  կներկայացնի Թարիվերդիևի 85-ամյակին նվիրված երկրորդ  հոբելյանական համերգը: Համերգներն իրականացվում են Հայաստանի ու Ռուսաստանի մշակութային գերատեսչությունների աջակցությամբ:

Ըստ Հայաստանի մշակույթի նախարարի խորհրդական Սվետլանա Սահակյանի՝ համերգային ծրագիրը կազմելիս հաշվի է առնվել հետևյալ սկզբունքը՝ Թարիվերդիևի հայտնի կինոերաժշտության կողքին ներկայացնել նրա առավել անծանոթ, մասնավորապես, դասական ստեղծագործությունները:

Վերա Թարիվերդիևան ասաց, որ հոկտեմբերի 29-ին Թարիվերդիևին նվիրված հոբելյանական համերգը տեղի կունենա նաև Ստեփանակերտում: Արցախ այցելելու առիթով Ադրբեջանի <<սև ցուցակում>> հայտնվելու վերաբերյալ լրագրողի հարցին ի պատասխան նշեց, որ այդ վտանգն իրեն չի սպառնում , քանի որ ադրբեջանական <<սև  ցուցակում>> իր տեղն ամրագրել է դեռ երկու տարի առաջ: Հենց  այդ ժամանակ էլ նույն հարցին ի պատասխան նշել էր.<<Շատ կվիրավորվեի, եթե այդ ցուցակում չհայտնվեի>>:

<<Դուք եղել եք կինը ոչ միայն հանճարեղ կոմպոզիտորի , այլև հայ տղամարդու: Ընտանիքում որևէ կերպ  արտահայտվե՞լ են Միքայել Թարիվերդիևի հայկական  արմատները>>.  <<Ռադիոլուրի>> հարցին ի պատասխան՝ Վերա Թարեվերդիևան նշեց. <<Դրանք արտահայտվել են նրանով, որ Մոսկվայում անենահամեղ խաշն այսօր ես եմ պատրաստում>>:

Շառլ Ազնավուրը Քալիֆորնիայի համ համայնքից «Պատվո աստղ» է ստացել՝ հայկական մշակույթում մեծ շանսոնյեի ներդրման համար: Լեգենդար շանսոնյեն, որը Քալիֆորնիայում է համերգային ծրագրով, երախտագիտություն է հայտնել իր հանդիսատեսին եւ ֆրանսերենին:

«Ֆրանսիական Ֆրենկ Սինատրան», ինչպես Ազնավուրին կոչել է ամերիկյան մամուլը, հայտնվել է սենատոր Քեւին դե Լեոնեի ուղեկցությամբ:

«Զգացված եմ, որ ինձ հանձնեցիք այս աստղը: Ես հաճախ եմ Հոլիվուդ այցելում, շատ եմ աշխատել ԱՄՆ-ում՝ շոու-բիզնեսի հայրենիքում»:

92-ամյա Ազնավուրը, ով այսօր համերգ է տալու Լոս Անջելեսում, նաեւ նշել է, որ Քալիֆորնիայի հայ համայնքն իր «հիմքն» է:

«Թուրքիան ամեն ինչ կորցրեց: Նրանք ոչ մի մեծ երգիչ չունեն: Ես այսօր թուրքական երգիչ կարող էի լինեի, բայց ֆրանսիացի երգիչ եմ: Սա ապացուցում է փաստը, որ ցեղասպանությունները ոչ մի լավ բանի չեն բերում: Միշտ մնում են վերապրածներ»,- նշել է Ազնավուրը:

Մեսրոպ Մաշտոցի անվան Մատենադարանում մեկնարկել է «Նարեկացիական ընթերցումներ» 2-րդ միջազգային գիտաժողովը, որն այս տարի նվիրվում է անվանի գիտնական, նարեկացիագետ, ՀՀ ԳԱԱ թղթակից անդամ Հրաչյա Թամրազյանի հիշատակին: Զեկուցումներով հանդես են եկել նարեկացիագիտության լավագույն մասնագետները՝ Մխիթարյան միաբանությունում պապական պատվիրակ Հայր Լևոն Արք. Զեքիյանը, Ուկրաինայում Սուրբ Աթոռի առաքելական նվիրակ Մոնսենյոր Կլաուդիո Գուջերոտտին, ֆրանսիացի նշանավոր հայագետ, բանասեր և պատմաբան Ժան-Պիեր Մահեն, Օքսֆորդի համալսարանի Գալուստ Գյուլբենկյանի անվան հայագիտության ամբիոնի պրոֆեսոր Թեո Մաարտըն վան Լինտը: Միջոցառման ընթացքում տեղի են ունեցել նաև մի շարք գրքերի շնորհանդեսներ, այդ թվում «Մատյան ողբերգության» ֆրանսերեն և իտալերեն թարգմանությունները: «Նարեկացիական ընթերցումներ» 2-րդ միջազգային գիտաժողովն ընդգրկված է «Անկախության Նարեկացին» ծրագրի շրջանակներում, որն իրականացնում է «Մատենադարանի երիտասարդ գիտաշխատողների միավորում» ՀԿ-ն՝ ՀՀ նախագահի աշխատակազմի կողմից ՀԿ-ներին տրամադրվող դրամաշնորհային ծրագրի և Հայաստանի երիտասարդական հիմնադրամի հայտարարած մրցույթի շրջանակներում:

Մեսրոպ Մաշտոցի անվան Մատենադարանում այսօր և վաղը կթևածի սուրբ Գրիգոր Նարեկացու շունչը: Արդեն ավանդական դարձած «Նարեկացիական ընթերցումներով» Մեծն մտածողն ավելի հասանելի կդառնա ինչպես հայ, այնպես էլ օտարազգի ունկնդիրներին: Պատահական չէ, որ «Նարեկը» թարգմանվել է աշխարհի տարբեր լեզուներով և մարդկության ստեղծած գեղարվեստական մեծագույն արժեքներից մեկն է: Այսօր էլ հին ձեռագրերի ինստիտուտում մեկնարկած գրական իրադարձության շրջանակներում տեղի ունեցավ «Նարեկի» իտալերեն և ֆրանսերեն թարգմանությունների շնորհանդեսը: «Մատյան ողբերգության» ֆրանսերեն թարգմանության վրա նշանավոր հայագետ, բանասեր և պատմաբան Ժան-Պիեր Մահեն աշխատել է 6 տարի: Իհարկե՝ «Նարեկի» ֆրանսերեն տարբերակը կար նաև մինչև իր թարգմանությունը, բայց որքան էլ այն ճշգրիտ էր, Նարեկի  «համը» չէր տալիս՝ նկատեց ֆրանսիացի հայագետը:

Օքսֆորդի համալսարանի Գալուստ Գյուլբենկյանի անվան հայագիտության ամբիոնի պրոֆեսոր Թեո Մաարտըն վան Լինտը Նարեկացուն կանդրադառնա իր վաղվա ելույթում: Նա համեմատություն կկատարի Նարեկացու Մատյանի և 18- րդ դարի անգլիացի միստիկ բանաստեղծ Ջոն Դոնի «Ում համար զանգը հնչում է» աղոթագրքի միջև:

«Նարեկի» իտալերեն թարգմանությունը կատարել է Մխիթարյան միաբանությունում պապական պատվիրակ Հայր Լևոն Արք. Զեքիյանը: 2015-ին Հռոմի  Ֆրանցիսկոս պապը նրա ջանքերով Սուրբ Գրիգոր Նարեկացուն հռչակեց Տիեզերական եկեղեցու վարդապետ: Կարևորելով «Մատյան ողբերգության» իտալերեն թարգմանությունը՝ ծրագրի համակարգող Գայանե Մանուկյանը նկատեց, որ «Նարեկն» այն կոթողներից է, որն արժանի է և պետք է հռչակվի համաշխարհային արժեք և իտալերեն թարգմանության լույս ընծայումն այդ ճանապարհին շատ կարևոր քայլ է:

Նարեկացիական ընթերցումների շրջանակներում ներկայացվեցին նաև Հրաչյա Թամրազյանի «Գրիգոր Նարեկացին և Նարեկյան դպրոցը» աշխատության 1-ին և 2-րդ հատորները, ինչպես նաև
Սեյրանուշ Մանուկյանի ու  Դավիթ Ղազարյանի «Գրիգոր Նարեկացին հայ ձեռագրական արվեստում» ալբոմ-ուսումնասիրությունը:

Անվանի արձակագիր, թարգմանիչ, կինոդրամատուրգ, Հայաստանի գրողների միության անդամ Ռուբեն Հովսեփյանի  հոգեհանգիստը տեղի կունենա հոկտեմբերի 29-ին, ժամը 18.00-20.00 Սոս Սարգսյանի անվան համազգային թատրոնում /Ամիրյան 26/: Հրաժեշտի արարողությունը տեղի կունենա հոկտեմբերի 30-ին, ժամը 12.00-ից 14.00 Հայաստանի գրողների միությունում /Բաղրամյան 3/: Հուղարկավորությունը Երևանի քաղաքային պանթեոնում:

Ռուբեն Հովսեփյանը ծնվել է 1939թ. մայիսի 5-ին, Երևանում: 1962-ին ավարտել է Երևանի համալսարանի երկրաբանական ֆակուլտետը: 1965-66թթ. աշխատել է «Ավանգարդ» թերթում որպես արվեստի և գրականության բաժնի վարիչ, 1970-74-ին` «Սովետական գրականություն» ամսագրում` արձակի բաժնի վարիչ: 1974-75թթ. սովորել է Մոսկվայի բարձրագույն սցենարական դասընթացներում: 1975-76թթ. եղել է ՀՍՍՀ հեռուստատեսության և ռադիոհաղորդումների պետական կոմիտեի երիտասարդական հաղորդումների գլխավոր խմբագիր, 1980-81-ին` «Սովետական գրականություն» ամսագրի գրական-գեղարվեստական գրականության բաժնի վարիչ, 1981-82–ին` «Սովետական գրող» /այժմ «Նաիրի»/ հրատարակչության գեղարվեստական գրականության բաժնի վարիչ, ապա գլխավոր խմբագիր: 1988-89թթ. ընտրվել է ՀԳՄ վարչության քարտուղար: 1989-ից «Նորք» հանդեսի տնօրենն էր, ապա գլխավոր խմբագիրը:

Եղել է ՀՀ Ազգային ժողովի պատգամավոր:

1965թ. հրատարակել է «Որոնումներ» խորագրով վիպակների և պատմվածքների առաջին ժողովածուն: Այնուհետև հաջորդել են «Երկու վիպակ» /1970/, «Ամենատաք երկիրը» /1977/, «Երկար, հրաշալի օր» և «Ճայերը» /1980/, «Որդան կարմիր» /1984/,  «Ծիրանի ծառերի տակ» /2006/, «Նռներ» /2016/ և այլ ժողովածուները: Ռ. Հովսեփյանի սցենարներով «Մոսֆիլմում» և «Հայֆիլմում» նկարահանվել են «Հնձան» /1973/, «Ամենատաք երկիրը»/1983/, «Ապրիլ» /1985/, «Խնձորի այգին» /1985/ ֆիլմերը:
Ռուբեն Հովսեփյանի երկերը թարգմանվել են ռուսերեն, գերմաներեն, ֆրանսերեն, անգլերեն, իսպաներեն և այլ լեզուներով: Հայ ընթերցողին նրա թարգմանությամբ ներկայացվել են Գաբրիել Գարսիա Մարկեսի, Լև Տոլստոյի, Անտոն Չեխովի ստեղծագործությունները:

Ռուբեն Հովսեփյանի վաստակը բարձր է գնահատվել պետության կողմից և ընթերցողների շրջանում: Արժանացել է ՀԳՄ Դերենիկ Դեմիրճյանի անվան /1980/, Հրանտ Մաթևոսյանի անվան /2010/, ՀՀ նախագահի /2006/ մրցանակների, պարգևատրվել է «Մովսես Խորենացի» /2009/, և «Երախտագիտության» /2016/ մեդալներով: 2014թ. արժանացել է ՀՀ մշակույթի վաստակավոր գործչի կոչման:

Զբոսաշրջության ոլորտն աշխուժացնելու նպատակով BPA ընկերության նախաձեռնությամբ Երևանում այսօր տեղի է ունեցել «Բարի գալուստ Հայաստան» խորագրով համաժողովը, որի շրջանակներում մի շարք ընկերություններ ներկայացել են իրենց տուր- փաթեթներով: Քննարկվել են մասնավորապես մշակութային, կրոնական և մարզական տուրիզմի զարգացման հնարավորությունները: Հյուրերի շարքում գործադիր, օրենսդիր մարմինների, ինչպես նաև  Մայր աթոռի ներկայացուցիչներն են եղել:

«Հնագույն ժամանակներից ի վեր Հայաստանն առավելապես, հիշատակվել է որպես սրբազան ուխտերի երկիր, իսկ այսօր մենք նաև կրողն ենք պատմամշակութային այն հարուստ ժառանգության, որը ստեղծվել է քրիստոնեության ընդունմանը հաջորդած 1700 տարիների ընթացքում»,- Մայր աթոռի ձեռագրատան, արխիվի և թանգարանների տնօրեն  Տեր Ասողիկ քահանա Կարապետյանի բնորոշմամբ՝ զբոսաշրջության զարգացման առումով մեր երկիրն ունի բազմաթիվ  գրավչություններ, այդ թվում՝ նրա չնաշխարհիկ բնությունը, սակայն այդ ամենի մեջ իր ուրույն տեղն ունի կրոնական շեշտադրումը։

«Հայաստան այցելող  յուրաքանչյուր զբոսաշրջիկ իր հոգին պետք է լցնի նաև հոգևոր բովանդակությամբ: Զբոսաշրջային քարտեզում Հայաստանը պետք է ամրագրվի որպես առաջին քրիստոնեա երկիր»։ Մայր աթոռի ներկայացուցչի վստահեցմամբ՝ ասվածն իրականություն դարձնելու համար եկեղեցին բաց է առաջարկությունների համար: Զբոսաշրջային գրավչությունների ցանկում կարևորվում է  ոչ միայն կրոնը, այլև սպորտը: Սպորտի և երիտասարդության հարցերի նախարար Հրաչյա Ռոստոմյանը կոնկրետ առաջարկություններով էր ներկայացել։

Զբոսաշրջության ոլորտում աշխուժություն մտցնելու և դաշտում ներգրավված  ընկերություններին խրախուսելու առումով իր բացառիկ դերն ունի հատկապես մշակութային գերատեսչությունը: Մշակույթի նախարար Արմեն Ամիրյանն այսօր առանձնացրեց մի  քանի նախաձեռնություններ, որոնք ուղղակիորեն նպաստելու են տուրիզմի զարգացմանը։

Մշակութային առումով Երևանը փոքր ինչ բեռնաթափել ու փոխադրել մարզեր, այս ոլորտում ապահովելով մարզերի համաչափ զարգացումը: Մշակույթի նախարարության որդեգրած քաղաքականությունը, որն առավել կատարյալ դարձնելու համար ակնկալվում են կառուցողական առաջարկներ:

Զբոսաշրջության ոլորտն  առհասարակ կատարյալ դարձնելու համար ԱԺ տնտեսական հանձնաժողովի փոխնախագահ  Միքայել Մելքումյանն էլ օրենսդրական ոլորտն է կարևորում: «Զբոսաշրջության մասին» օրենքը մանրազնին ուսումնասիրել ու հաճելիորեն զարմացել է, բոլորովին վատը չէ, պետությունն օրենքով սահմանված հսկայական պարտավորություններ ունի, մնում է օրենքի կենսունակությունն ապահովել։

Զբոսաշրջության զարգացմանն ուղղված առաջարկություններն այսօր բազմաթիվ էին: Բազմաթիվ էին նաև հարցերը, որոնք հնչեցին նաև համաժողովից դուրս: Ճեպազրույցում մշակույթի նախարար Արմեն Ամիրյանին ուղղված լրագրողների առանցքային հարցը մայրաքաղաքում երեկ պայթեցված տպագրատանն էր վերաբերում։ «Ես տեղեկացա այդ մասին: Ցավոք, պետք է նշեմ, որ տվյալ  շենքը ներառված չէ պատմամշակութային հուշարձանների ցանկում  և ուներ սեփականատեր, որը որոշել էր քանդել և նոր շենք կառուցել։ Եթե կան շենքեր, որոնք, իսկապես, պատմամշակութային արժեք են ներկայացնում ու մշակույթի նախարարությունը չի պաշտպանում կամ չի ներգրավել հուշարձանների ցանկում, առաջարկում եմ կոնկրետ հասցեներ նշել»,- ասաց Արմեն Ամիրյանը։

ՀՀ մշակույթի նախարարության աջակցությամբ, Ալեքսանդր Սպենդիարյանի տուն-թանգարանը, Ա. Սպենդիարյանի անվան օպերայի և բալետի ազգային ակադեմիական թատրոնի հետ անցկացնում են հայ դասական սիմֆոնիկ երաժշտության հիմնադիր, կոմպոզիտոր Ալեքսանդր Սպենդիարյանի ծննդյան 145-ամյակին նվիրված միջոցառումների շարք:

Միջոցառումների մեկնարկը կտրվի Ա. Սպենդիարյանի ծննդյան օրը՝ նոյեմբերի 1-ին, ժամը 13:30-ին` կոմպոզիտորի շիրմին այցելությամբ (Ա. Սպենդիարյանի անվան օպերայի և բալետի ազգային ակադեմիական թատրոնի հարակից պուրակ): Ժամը 14:00-ին Ա. Սպենդիարյանի անվան օպերայի և բալետի ազգային ակադեմիական թատոնի ճեմասրահում, կբացվի կոմպոզիտորի կյանքի և ստեղծագործական գործունեության տարբեր փուլերը ներկայացնող «Մեր Սպենդիարյանը» խորագիրը կրող ժամանակավոր ցուցահանդեսը։

Ցուցադրության բացումից անմիջապես հետո՝  ժամը 14:30-ին կկայանա համերգ, որի ընթացքում կհնչեն կոմպոզիտորի ստեղծագործությունները:
Նշենք, որ «Մեր Սպենդիարյանը» ցուցահանդեսը կգործի նույն վայրում մինչև նոյեմբեիի 20-ը:

Շիրակի մարզի գյուղերում հայկական արհեստների ու արվեստների բազմաթիվ օջախներ են պահպանվել, հմտությունները փոխանցվում են սերնդե սերունդ։ Մարզի հեռավոր Արեգնադեմ գյուղում թաղիքագործությունն է զարգանում, Բասենում՝ կարպետագործությունը, Բայանդուրում՝ դեռ տիգ են պատրաստում, Սառնաղբյուր գյուղն էլ հայտնի է կավագործությամբ։ Ամենալավ կավը Սառնաղբյուրի սարերում է, ամենաորակով թոնիրներն էլ այստեղ են պատրաստվում՝ վստահեցնում են սառնաղբյուրցիները: